Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 17 (952) z dnia 10.06.2017

Podatnikami podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716 ze zm.), podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych (z zastrzeżeniem dotyczącym posiadania samoistnego),

2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,

3) użytkownikami wieczystymi gruntów,

4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:

a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,

b) jest bez tytułu prawnego (z zastrzeżeniem).

Postanowieniem z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1962/16 przedstawiono składowi siedmiu sędziów NSA do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości:

"Czy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (...), podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, czy wspólnicy spółki cywilnej?"

W orzecznictwie istnieją bowiem odrębne stanowiska w tej sprawie. W wyrokach z 25 kwietnia 2008 r., sygn. akt II FSK 226/07, II FSK 227/07, II FSK 228/07 i II FSK 229/07 NSA przyjął, że podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy (odwrotnie stwierdzono w zdaniu odrębnym zgłoszonym do każdego z tych orzeczeń). Natomiast w wyrokach z 20 października 2016 r., sygn. akt II FSK 1577/16, z 3 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 2368/14 oraz z 6 grudnia 2016 r., sygn. akt II FSK 2014/16 NSA uznał, że to nie spółka cywilna jest podatnikiem podatku od nieruchomości, lecz jej wspólnicy.

W dniu 13 marca br. NSA podjął uchwałę (sygn. akt II FPS 5/16), z której wynika, że podatnikiem podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka cywilna.

NSA uznał w niej, że:

"(...) Ponieważ w myśl regulacji prawa cywilnego spółka cywilna nie może być właścicielem nieruchomości ani użytkownikiem wieczystym gruntów, ani też (...) najemcą lokalu komunalnego, to w świetle postanowień art. 3 ust. 1 u.p.o.l. (ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - przyp. red.) nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Obowiązek podatkowy w tym podatku ciąży solidarnie na wszystkich wspólnikach spółki cywilnej. Skład siedmiu sędziów NSA podziela przy tym stanowisko zaprezentowane w Interpretacji Ogólnej nr PS2.8401.2.2016 Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 21 października 2016 r. w sprawie opodatkowania podatkiem od nieruchomości wspólników spółek cywilnych (...).

W przypadku, gdy podatnikiem jest osoba fizyczna (jako wspólnik spółki cywilnej), organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą podatek od nieruchomości w stosunku do każdego ze wspólników (...)."

Przypominamy, że w przywołanej przez NSA interpretacji ogólnej Minister Rozwoju i Finansów wskazał, iż spółka cywilna nie ma swego majątku, a działalność w ramach tej spółki jest prowadzona z wykorzystaniem majątku wspólnego wspólników. Jest to majątek odrębny od majątku osobistego wspólników. Majątek ten nie jest przedmiotem własności spółki, tylko stanowi współwłasność łączną wspólników. W związku z tym, zdaniem MF, spółka cywilna nie może być podatnikiem podatku od nieruchomości, gdyż nie może we własnym imieniu nabywać praw, w tym własności nieruchomości - nie może stać się posiadaczem samoistnym nieruchomości, użytkownikiem wieczystym gruntu ani posiadaczem mienia jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa.